Portada del sitio > Sala de prensa > Entrevistas > «Inpunitatearen arkitekturaren beste katebegi bat da TTIP»

«Inpunitatearen arkitekturaren beste katebegi bat da TTIP»

Elkarrizketa Juan Hernandez Zubizarretari (Argia, 2015eko apirilaren 15a)

Sábado 18 de abril de 2015

Lanaren zuzenbidea irakasten du EHUn. STEE-EILAS sindikatuko kidea da Juan Hernandez Zubizarreta, eta transnazionalen boterearen aurkako nazioarteko talde batean parte hartzen du aspalditik. Azken hilabeteetan, Euskal Herrian TTIPari ez! kanpainaren talde eragilean dihardu buru-belarri. Itun transatlantikoaren barrunbe juridikoez galdetu diogu hain zuzen, haren kontrako borroka egunaren –apirilaren 18a– atarian.

JPEG - 27.5 KB

Artikulu batean diozu TTIP inpunitatearen arkitekturaren atal bat dela. Zer da inpunitatearen arkitektura?

Zenbaitzuek modu horretan definitzen dugu korporazio transnazional handien boterea. Une honetan globalizazioak duen egitura juridikoa da. TTIP bezalako merkataritza aske eta inbertsio itunak, hitzarmen komertzialak eta abar –une honetan 3.500 inguru dira!– arau hertsagarriak dira. Hau da, bete egiten dira. Eta hala da badagoelako horretaz arduratzen den nolabaiteko Ertzaintza global bat. Funts putre batek salaketa jartzen dio Argentinari New Yorkeko auzitegi batean, epaileak arrazoia ematen dio, eta argentinar ekonomiak kolpe latza jasotzen du. Betearazpen maila hori ez dago giza eskubideen nazioarteko zuzenbidean. Giza eskubideen zuzenbidea ahula da. Esaterako, Lanaren Nazioarteko Erakundearen askatasun sindikal batzordeak behin eta berriro zigortu du Kolonbia sindikalisten hilketak direla eta. Esanahi moral handiko zigorra da, baina ez da betetzen. Zergatik dago gosea munduan? Horri buruzko arau juridikoak, hitzarmenak... ez direlako eraginkorrak, paper hutsa dira. Inbertsioaren eta merkataritzaren alorrean, berriz, arauak bete egiten dira, betetzen direnez. TTIP tresneria horren beste katebegi bat besterik ez da.

Transnazionalen eskubideak babesteko tresneria, azken batean?

Hala da. Benetako adibide bat ematearren: Argentinak Repsol kaleratzen du, eta enpresak inpunitatearen arkitekturaren makineria juridiko osoa ipintzen du martxan. Bat, argentinar gobernuaren aurkako auzi eskea egiten du argentinar epaitegi batean. Bi, ebazpen auzitegi pribatu batean salaketa jartzen du –inpunitatearen arkitekturaren ezaugarrietako bat justiziaren pribatizazioa baita–. Hiru, New Yorkeko auzitegi batean salaketa jartzen du. Eta lau, Madrilgo epaitegi batean salaketa jartzen du. Hori guztia egin dezake Repsolek bere eskubideen defentsan. Aldiz, nora jo dezakete Repsolek deuseztatu nahi dituela salatu nahi duten maputxeek? Argentinako Gobernura, besterik ez –eta Gobernua, maputxeei dagokienez, Repsolen konplizea da–; ezin dute Repsol salatu nazioarteko ebazpen auzitegi batean. Izan ere, Gobernuak berak ere ezin du; transnazionalek baino ezin dute epaitegi horietara jo.

Justiziaren pribatizazioa aipatu duzu. TTIPen aurka ari zaretenok diozue itun transatlantikoak justizia bakarrik ez, botere legegilea ere pribatizatuko duela.

TTIP hirugarren belaunaldiko nazioarteko ituna da. Lehen belaunaldikoek, klasikoek, aduana zergak kentzeko helburua zuten. Bigarren belaunaldikoek, horrez gain, ebazpen epaitegiak ekarri zituzten, hau da, justizia pribatua. Hirugarren belaunaldikoekin maila gorenera iritsiko gara: aurreko guztiaz gain, legegintza pribatizatzen da. TTIPen negoziazioetan, zehazki, erregulazio-kontseilu baten sorrera aurreikusten da; gaur egun existitzen den zein etorkizunean sor litekeen legediaren iragazki lana egingo du horrek.

Adibideren bat eman zenezake?

Demagun EH Bilduk Gipuzkoako Aldundiari eusten diola, eta kontratazio publikorako ezarritako klausula sozialak mantentzen dituela. Hori Aldundiaren eskumenen barruan dago. TTIPek sortutako erregulazio-kontseiluak araua aztertuko du, eta kontsultak egingo ditu. Kontsulta horietan denek hitz egin ahal izango dutela iragarri dute, baina badakigu hor lobbien ahotsa baizik ez dela entzungo. Eta lobbien iritzia izango da Gipuzkoako arau hori baztertzailea dela, inbertsioei traba egiten diela... Oker ez banago, klausula sozial horrek dio sektoreko hitzarmen kolektiboak errespetatu behar direla; AEBetako eraikuntza-enpresa handiek, berbarako, hauxe esango dute: nik ez daukat hitzarmen kolektiborik, arauak baztertu egiten nau!

Praktikan araua kentzea ekar lezake horrek?

Hara, pentsa ezazu zer nolako presioa jasan beharko duen Gipuzkoako Aldundiak, adibide berarekin jarraitzearren. Transnazionalen mehatxuak, xantaia...

Baina erregulazio-kontseiluak foru araua bertan behera uzteko gaitasuna edukiko luke?

Ez dakigu oraindik. Eurek diote araua TTIPi egokitzeko iragazki lana egingo dutela, hau da, kendu baino, aldatu. Eta Aldundiak ez aldatzea erabakitzen badu, gerta daiteke transnazionalek haren aurka jotzea araua kentzera behartzeko, edo Aldundia Luxenburgoko Auzitegian salatua izatea, maila hierarkiko altuagoko araua, hau da, TTIP, ez betetzeagatik.

Berez, zer da erregulazio-lankidetza?

Eurek diote legedien harmonizazioa dela. Benetan nahi dutena zera da, AEBetako produktu guztiak inolako oztoporik gabe sartu ahal izatea Europan, eta alderantziz. EBn indarrean dagoen zuhurtzia printzipioa, esaterako, oztopoa izan daiteke AEBetako transgenikoak edo klorodun oilaskoa sartzeko. Haien hordagoa da harmonizazio horren bidez ahalik eta araudiaren zati handiena apaltzea.

Ez dago inon idatzita, ordea, araudia ahultzea denik helburua. Izan ere, EB ordezkatuz negoziazioetan parte hartzen ari direnek behin eta berriro adierazi dute itunak ez duela ekarriko europar estandarren beherapenik herritarren eskubideei, osasunari edota ingurumenari dagokienez. Zergatik egiten da interpretazio hori TTIPen aurkako sektoreetan?

Lehenik eta behin, beste itun batzuen adibideak hala erakutsi digulako. Bigarrenik, badakigu, eta beraiek ere onartu dute, ez direla ituna negoziatzen ari muga-zergak kentzeko bakarrik, berez nahiko txikiak dira eta. Orduan, zertarako? Bada zerbait gehiago: erregulazioa. Egia da, zuk diozunez, babes estandarrak ez ukitzeko hitza eman dutela. Baina iruzur egiten ari dira.

Zelan?

Batetik, galdetu izan diegu zer arlo harmonizatzeko asmoa duten Europako araudi babeslea ukitu gabe, eta esan dute: batetik, autoetako segurtasun-neurriak homogeneizatzea; bestetik, enpresa ertain eta txikiei kudeaketa errazteko; hirugarrenik, produktuen egiaztagiri bikoiztuak saihesteko. Primeran. Baina beraiek esaten dute TTIPi esker ez dakit zenbateko hazkunde ekonomikoa izango dela, BPGrena, familia bakoitzarena... eta aipatu ditudan hiru gauza horiek ez dira nahikoa hazkunde hori esplikatzeko. Segurtasuna homogeneizatzea, gestioak arintzea eta egiaztagiri bikoitzak kentzea negozio bolumen osoaren oso zati txikia dira. Bestelako alderdi batzuk hartu dituzte kontuan aurreikuspen ekonomiko horiek egitean.

Zer alderdi?

Estandarrak ahultzea, hain zuzen. Oso argigarria da europar ordezkaritzak esaten duen zerbait: negozio aukera handiak egongo direla –eta hori egia da– Europako eraikuntza-enpresentzat. AEBetako estatu askotako kontratazio publiko arauetan badago Buy America izeneko klausula bat, kanpoko enpresei atea ixten diena, eta EBk dio TTIPen bidez klausula hori ezabatzeko ahaleginean ari direla. Horrek lanpostu asko sortuko lituzke Europan, eta abar. Ederto. Baina nork sinetsiko du AEBek Buy America klausula kentzea onartuko dutela, besterik gabe segurtasuna homogeneizatzearen, gestioak arintzearren eta egitaztagiri bikoitza kentzearen truke? Europako Batzordeko kideei hori galdetu eta ez entzunarena egiten dute. Argi dago Buy America ezabatzearen ordaina AEBetako okela, transgenikoak, frackinga eta abar sartzea dela, zuhurtzia printzipioa kentzea dela...

Baina europar aldeak hitz eman du hori ez dela gertatuko.

- PDF BERTSIOA >>

Ver en línea : Argia, 2015eko apirilaren 15a.


¿Quién es usted?
Su mensaje

Para crear párrafos, deje simplemente líneas vacías.


Twitter

Vimeo >>

PNG - 5.3 KB